May Ekonomiyang Pilipino Ba? Pagninilay sa Pag-unlad at Pagkakakilanlan ng Ekonomiya Natin
Magandang hapon po sa lahat ng mga bagong graduate ng University of the Philippines School of Economics (UPSE)! Hindi ko inaasahan na ang imbitasyon upang maging tagapagsalita ninyo ngayong araw ay ganap na nakasulat sa Filipino. Ito ay isang pagkilala sa ating wika at kultura, at isang paalala na ang ating pag-aaral ng ekonomiya ay hindi lamang tungkol sa mga numero at teorya, kundi pati na rin sa kung paano ito nakaaapekto sa buhay ng mga Pilipino.
Ang tanong na, “May ekonomiyang Pilipino ba?” ay isang malalim at mahalagang tanong. Sa globalisadong mundo ngayon, madalas nating nakikita ang mga internasyonal na trend at impluwensya na humuhubog sa ating ekonomiya. Ngunit, hindi ba natin dapat kilalanin na mayroon tayong sariling natatanging konteksto, kasaysayan, at kultura na humuhubog sa kung paano tayo nagtatrabaho, kumikita, at gumagastos?
Tingnan natin ang ating kasaysayan. Mula pa noong panahon ng mga katutubo, mayroon na tayong mga sistema ng kalakalan, agrikultura, at paggawa na akma sa ating kapaligiran at pangangailangan. Ang kolonyalismo ay nagdulot ng malaking pagbabago sa ating ekonomiya, ngunit hindi nito lubusang binura ang ating mga tradisyonal na paraan ng pamumuhay. Kahit sa panahon ng kasalukuyan, makikita pa rin natin ang impluwensya ng ating kultura sa ating mga gawi sa pagkonsumo, sa ating pagpapahalaga sa pamilya at komunidad, at sa ating pagtingin sa pera.
Ang pagkilala sa isang “ekonomiyang Pilipino” ay hindi nangangahulugang pagtanggi sa globalisasyon o paghihiwalay sa mundo. Sa halip, ito ay nangangahulugang pag-unawa sa ating sariling kalakasan at kahinaan, at pagbuo ng mga patakaran at programa na akma sa ating mga pangangailangan. Ito ay nangangahulugang pagsuporta sa mga lokal na negosyo, pagpapalakas ng ating agrikultura, at pagpapalago ng ating industriya. Ito ay nangangahulugang pagbibigay-halaga sa ating mga manggagawa at pagtiyak na sila ay may disenteng trabaho at sahod.
Bilang mga ekonomista, mayroon tayong responsibilidad na mag-ambag sa pagbuo ng isang ekonomiyang Pilipino na inklusibo, sustainable, at makatarungan. Kailangan nating maging kritikal sa mga patakaran at programa na ipinapatupad, at magbigay ng mga rekomendasyon na nakabatay sa ating sariling karanasan at konteksto. Kailangan nating maging bukas sa mga bagong ideya at teknolohiya, ngunit hindi natin dapat kalimutan ang ating mga pinagmulan at ang ating mga pagpapahalaga.
Sa huli, ang pagbuo ng isang ekonomiyang Pilipino ay isang patuloy na proseso. Ito ay nangangailangan ng sama-samang pagkilos, dedikasyon, at pagmamahal sa ating bayan. Bilang mga bagong ekonomista, kayo ang magiging susi sa pagkamit ng ating mga pangarap para sa isang mas magandang Pilipinas.
